TRIZ چیست؟

واژه TRIZ برگرفته شده از حروف اول کلمات در عبارت روسی زیر می‌باشد : (Teoriya Resheniya Izobrototelskikh Zadatch) تلفظ 
که برابر انگلیسی آن عبارت Theory of Inventive Problem Solving (با مخفف TIPS) است که به معنای نظریه حل ابداعانه مساله می‌باشد . این دانش در سراسر جهان تحت عنوان TRIZ شناخته می‌شود و متداول شدن این نام به این علت است که بنیانگذار آن ، دانشمند خلاقیت‌شناس روسی گنریچ سائولویچ آلتشولر (G.S. Altshuller) می‌باشد .

آلتشولر مبتکر TRIZ معتقد است که خلاقیت صرفاً یک امر ذاتی نیست بلکه اکتسابی و قابل آموزش دادن است.
 TRIZ امروزه توسط بسیاری از شرکت ها در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
از جمله بزرگترین شرکت های:
اینتل، جنرال الکتریک، سامسونگ، زیمنس، شرکت بوئینگ، موتورولا، ناسا، زیراکس، هیولت پاکارد، جنرال موتورز، فورد، راکول، ژیلت، جانسون و جانسون، فیلیپس، بوش، و غیره

- TRIZ  روش و مجموعه ای از ابزارها برای حل مشکلات پیچیده فنی، اجازه می دهد تا:
1- بهبود توسعه محصول:
    کاهش زمان توسعه.
    کاهش هزینه ها.
    کاهش ابعاد / وزن / مصرف انرژی .
    بهبود  نیرومندی و بهره وری .
2-  به منظور بهبود و توسعه فرآیندهای تولید:
    کاهش پیچیدگی
    بهبود هزینه ها و زمان چرخه تولید.
3- برای تعریف، جهت امیدوار کننده جدید برای محصول/ تکنولوژی جدید.
برخی از قابلیت های روش:
1- رسیدن به راه حل های قوی، همراه با کاهش و تلاش:
    تعریف دقیقی از مشکل  اصلی برای حل.
    تعیین موثرترین راه حل ها.
2- شناسایی نظام مند مزیت ها و ضررهای محصولات  موجود و  محصول در حال توسعه.
3- بررسی علت ریشه ای یک مشکل، تعیین روابط علت و معلول، پیدا کردن الزامات متناقض و حل و فصل آنها.
4- آشکار و حذف عملکرد، مواد، انرژی، هزینه و سایر موارد اضافی.
5-  پیش بینی توسعه نسل های آینده از محصولات و فن آوری ها  با استفاده از تکنیک های پیش بینی سیستماتیک.
TRIZ   مجموعه ای از ابزارهای تجزیه و تحلیل مشکل،   ابزار های تولید راه حل های  و دسترسی به بهترین راه حل برای مشکلات مشابه در جهان است
TRIZ یک روش بسیار قوی برای حل مسائل خلاق است.
TRIZ بر اساس اصول اختراعی حاصل از مطالعه بیش از یک و نیم میلیون ثبت اختراع نوآورانه در جهان بنا شده است.
TRIZ به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای خلاق بشری و حاصل خرد جمعی همه مخترعین و دانشمندان جهان مورد تأیید و تأکید شرکت های پیشرفته جهان می باشد.
فقط از طریق نوآوری ، شرکت ها می توانند در طولانی مدت رقابت و رشد کنند. اغلب اوقات، بهر حال، نوآوری ها به طور تصادفی و یا در یک فرایند طولانی همراه با " سعی و خطا" نمایان می شوند. یک استراتژی موثرتر، گسترش سیستماتیک ایده های جدید و حل مشکلات است. با TRIZ ، روش حل خلاقانه مسئله ، امکان هدفمند کردن توسعه نوآوری ها بوجود می آید.
TRIZیک وسیله کمکی برای حل مشکلات خلاق است؛ بطوریکه در بسیاری از زمینه ها موفقیت های چشمگیری حاصل نموده است.
TRIZیک جعبه سیاه نیست که همه راه‌حل‌ها را برایمان تهیه کند.
TRIZکمک می‌کند تا فکرمان را در نقاطی متمرکز کنیم که ممکن است راه‌حل یا ایده مناسب در آنجا باشد.
TRIZفقط برای حل مشکلات نیست؛ بلکه شامل مهارتهایی است که برای سازمان‌ها بسیار ضروری و اثر بخش است .
TRIZبا کاهش هزینه‌ها و افزایش منافع، موجب بهبود سیستم‌های موجود می‌شود .
TRIZمی‌تواند کمک کند تا بدانیم که چه می‌خواهیم و چگونه به آن دست یابیم.
TRIZمی‌تواند به ما کمک کند تا از راه‌حل‌هایی که در ذهن‌‌مان هست پرده برداریم ، و راه‌حلهایی را بیابیم که هرگز از طریق معمول به آن دست نمی یافتیم.
TRIZمی‌تواند همه را برای خلاق و نوآور بودن آموزش دهد .
TRIZمی‌تواند به ما نشان دهد که بهتر است کدام یک از میلیونها ایده‌مان را دنبال کنیم .
TRIZ به ما کمک می کند تا مسائل مان را حل کنیم.
TRIZ به ما کمک می کند تا بطور روشن و قدرتمند فکر کنیم.
TRIZ به ما راه حل های سریع و با کمترین سعی و خطا ارائه می دهد.

TRIZ به ما یک ساختار می دهد تا بتوانیم مسائل مشکل اطراف خودمان را بهتر از طرق طوفان فکری حل کنیم.
TRIZ به ما کمک می کند تا افکار اثربخش در زمان کوتاه داشته باشیم زیرا ما می دانیم که در جهت درست حرکت می کنیم.
TRIZ به ما کمک می کند تا خلاق باشیم( سیستم های جدیدی خلق کنیم، سیستم های نسل بعد را بیابیم، ایده های زیادی بیابیم و...).
TRIZ به ما کمک می کند تا بتوانیم سیستم های موجود را بهبود دهیم و ایده آل بودن سیستم ها را با کاهش دادن هزینه ها، حذف صدمات یا افزایش منابع گسترش دهیم.
TRIZبه ما کمک می کند تا از منابع مان خوب استفاده کنیم: اغلب ما می توانیم راه حل های سریع و ارزان برای حل مسائل از طریق تریز بیابیم و متعاقب آن بتوانیم زیان ها را به سود مبدل کنیم.
TRIZ بر اساس اصول اختراعی حاصل از مطالعه بیش از یک و نیم میلیون ثبت اختراع نوآورانه در جهان بنا شده است.
TRIZ یک فلسفه، یک فرایند و یک سری از ایزار است. مجموعه آن با یک تخمین مناسب بالای ۱۵۰۰ نفر- سال تحقیق و مطالعه بر روی بهترین راه حل های جهانی در زمینه های علوم، ریاضی و مهندسی ( و تجزیه و تحلیل سیستماتیک اختراعات ثبت شده از سراسر جهان) و همچنین توجه به جنبه های درونی و روانشناسی خلاقیت بشری تهیه شده است.
TRIZ امکان دسترسی به دانش و تجربیات بهترین مغزهای خلاق جهان را براحتی فراهم نموده است. سعی آن در تکمیل و اضافه کردن ساختار به خلاقیت طبیعی ماست و نه جایگزین شدن بجای آن.

گنریش آلتشولر بیش از ۲۰۰۰۰۰ اختراع ثبت شده (پتنت) را مورد بررسی قرار داد تا متوجه شود اختراعات به عنوان مسئله های ابداعی (یعنی مسئله هائی که راه حل آنها مشخص نیست و بایستی آن را با روش های خلاق و ابداعی کشف کرد) چگونه حل شده اند.

از بین این تعداد آلتشولر ۴۰۰۰۰ اختراع مهم و برجسته و به عبارتی راه حل های خلاق و ابداعی اصلی را مورد مطالعه عمیق تر قرار داد. براساس نتایج حاصل از این نوع مطالعات خلاقیت شناسی تحلیلی ، آلتشولر به کشفیات بسیار مهمی دست یافت و اصول ، مفاهیم و روش های TRIZ را به عنوان یک علم نوین و بسیار با ارزش به جهان ارائه نمود .

در تجزیه و تحلیل ثبت اختراعات، آلتشولر ۵ سطح از نوآوری ها را مشخص کرد:

سطح نوآوری

	درجه	درصد	منبع	تعداد آزمون و خطا
	خلاقیت	راه حل ها	دانش
۱	راه حل روتین	%۳۲	دانش فردی	۱۰
۲	بهبود جزیی	۴۵%	دانش کسب و کار	۱۰۰
۳	بهبود عمده	۱۸%	دانش در صنعت	۱۰۰۰
۴	پروژه جدید	۴%	ترکیب کل دانش در صنایع مختلف	۱۰۰۰۰۰
۵	کشف	< 1%	کل دانش بشر	۱۰۰۰۰۰۰

روش TRIZ برای سطح ۳ (بهبود عمده) و سطح ۴ (پروژه جدید) اعمال شد. سطوح ۱ و ۲ بخاطر بهبودهای جزیی و روتین و سطح ۵ (کشفیات) بخاطر عدم تکرار آنها بصورت گسترده از مطالعات آلتشولر کنار گذاشته شدند. فلذا فقط اختراعات خلاقانه (سطوح ۳ و ۴) مبنای مطالعات برای یافتن الگوریتم اختراعات مورد استفاده قرار گرفتند.
بر اساس این مطالعات چندین ساله بر روی اختراعات و کشف راه حل های آن در قالب TRIZ، آلتشولر و سایر دانشمندان همکار وی به این نتیجه مهم خلاقیت بشری پی برده اند که تنها کمتر از ۱۵۰۰ مسئله خلاق (بر اساس ماتریس تناقض های فنی ) و فقط ۴۰ راه حل کلی خلاق برای کل آن مسائل وجود دارد، که مرتباً هم مسائل و هم راه حل ها در جهان تکرار می شوند. لذا از دیدگاهTRIZ خلاقیت به مفهوم یافتن آن راه حل ها بدون انجام سعی و خطاهای مجدد و تنها با الهام گیری از راه حل های یافت شده قبلی است.
از آنجا که دانشTRIZ برآیند دانش مخترعان جهان است مبنای آن گسترده تر از دانش شخصی و سازمانی است و همچنین حوزه تحقیقات علمی این تئوری رو به گسترش است. از این رو راه حل های خلاقانه TRIZ برای حل مسائل خلاق بسیار قابل اتکا تر از راه حل های فردی و شخصی است.

نتیجه نهایی ایده آل(Ideal Final Result (IFR)) توصیفی است از بهترین راه حل ممکن برای حل یک مشکل ( یا تناقض)، بدون توجه به منابع یا محدودیت های مسئله اصلی. IFR یکی از مفاهیم اساسی TRIZ است. یک IFR خوب می تواند به یک حل کننده مسئله کمک کند تا بر گرایش روانی یا رخوت ذهنی خود غلبه کند و به راه حل میانبر با تفکر به راه حل در قالب کارکرد و بدون توجه به خود مشکل و ریشه آن( تمرکز بر روی کارکردها و نه بر روی فرایند و ابزار موجود.) برسد. ایده IFR برای ایجاد تعریفی روشن از اهداف بهبود و حذف دوباره کاری هاست (حل مسئله درست از ابتدا). یکی از مفاهیم پایه ای TRIZ هدایت یک سیستم به سمت افزایش ایده آل بودن (عملکردی ) است. نتیجه نهایی این تکامل رسیدن به نتیجه نهایی ایده آل یاIFR به شرح زیر است:

* دارا بودن سیستمی با تمام مزایا.

* بدون زیان و صدمه و

* بدون هیچگونه هزینه از مسئله اصلی

یک سیستم ایده آل بعنوان یک عملکرد خالص و ناب است زیرا:

* هیچ فضایی را اشغال نمی کند.

* هیچ وزنی ندارد

* هیچ کارگری نیاز ندارد

* هیچ تعمیری نیاز ندارد

* دارای مزایا بدون صدمه است.

لذا یک سیستم ایده آل سیستمی است که وجود فیزیکی ندارد ولی عملکرد آن وجود دارد(نظیر دانشگاه مجازی).

قانون افزایش سطح ایده آل بودن (قانون کمال) در TRIZ، به این معنی است که نظام های فنی همواره به سمت افزایش درجه ایده آل بودن یا کمال خود پیش می روند. ایده آلی یا سطح ایده آل بودن عبارت از نسبت جمع کلیه عملکردها و جنبه های مثبت و مفید سیستم به جمع کلیه اثرات زیانبار یا جنبه های منفی و مضر سیستم.

هر چه صورت کسر بیشتر و مخرج آن کمتر شود عملاً ما به سوی ایده آل بودن گام برمی داریم.

بسیاری از سازمانها و شرکت‌ها از TRIZ بعنوان یک ابزار برای تقویت مزیت‌های رقابتی بهره می‌برند. زیرا TRIZمی‌تواند کمک کند تا فضای خارج از تخصص کاری‌مان را نیز ببینیم؛ با راه‌حل‌های خوبی که در سایر تخصص‌ها وجود دارد آشنا شویم و از آنها برای حل مشکلاتمان الهام بگیریم.

TRIZ می‌تواند نشان دهد که بازار به کدام سمت می رود و چگونه می توانیم قبل از رقبا به آن برسیم؛ و نشان خواهد داد که چگونه!